векепэдейә норғонлеған теллардеке 'энсклупэдейә булоп, 'әгәр 'ойғор теленемо мәзмоне бер қәдәр мул булған телларнең қатареден 'урон 'алдорай дэсеңез, күпчелеккә қэтелеп берлектә 'ойғорчә векепэдейәнең мәзмонене кэңәйтешкә көч чеқерең. һазерғечә 'ойғорчә векепэдейәгә җәм'ей 2,872 мақалә тупланде.
йэңе йаке куна мәзмонларне тәһрерләшне белмәкче булсеңез бәтне қандақ тәһрерләйдо 'оланмесене чэкең, 'әгәр сенап бақмақче булсеңез боне сандбукс чэкең, шондақла куммонیтй пурталне зейарәт қелсеңез векепэдейәдеке һәрқандақ мақалене тәһрерләшне шо'анла беләләйсез.
маралбэше ғәрбей хән солалесе дәвредә сафарбай дүлетенең йэре булған. 'өч падешаһлеқ шемалей вэй солалесе дәвредә косән дүлетегә қареған. сөй солалесе дәвредә соле дүлетегә қареған. таң солалесе дәвредә 'әнше қуроқчебәг мәһкемесе сафарбай 'аймеқеға қареған. йөән солалесе дәвредә бэшбалеқ вақетлеқ вазаретегә қареған. чең солалесенең чйәнлоң 24 - йеле (1759 - йеле) қәшқәр хан 'амебеленең башқорошеда булған. чең солалесенең гоаңшө 9 - йеле (1883 - йеле) бо йәрдә маралбэше бевасетә қарашлеқ назарете тәсес қеленеп, қәшқәр дутәй мәһкемесегә қареған. гоаңшө 29 - йеле ( 1903 - йеле) бевасетә қарашлеқ назарәт 'аймаққа 'үзгәртелеп, йәкән мәһкемесенең башқорошеда булған. 'аймақнең 'урне барчоқ шәһерегә йүткәп кэленеп, барчоқ қесқартелеп бачо (маралбэше) дэйелгән. менгу 2 - йеле ( 1913 - йеле) маралбэше 'аймеқе маралбэше наһейесе қелеп 'үзгәртелеп, қәшқәр дутәй мәһкемесегә, қәшқәр мәморей райунеға қареған. җоңхоа хәлқ җомһорейете қоролғанден кэйен, 'елгере - кэйен булоп қәшқәр валей мәһкемесегә, қәшқәр велайетегә қареған.
җоғрапейә:йәр шаре • йаврупа • 'асейа • 'амэрека • 'укйанейә • 'афреқа • йәр тәврәш • йанар тағ • тарем 'уйманлеқе • тәклемакан қомлоқе • шенҗаң • тәңретағ • йепәк йуле
дуктур 'аспранте • 'уқоғоче • магестер • тулоқ корс • 'естанбол тэхнека 'оневэрсетэте • пруڧэссур • 'уқотқоче • 'естанболдеке 'оневэрсетэтлар • белкәнт 'оневэстэте • 'элфрэд йэленек • 'естанбол тэхнека 'өневэрсетете • 'әнқәрә 'оневэрсетэте • харвард 'оневэрсетэте • 'уксфурд 'оневэрсетэте • бэйҗең 'оневэрсетэте • ғазе 'оневэрсетэте • 'әнқәрә 'оневэрсетэте • шенҗаң теббей 'оневэрсетэт
телшонаслеқ:'енглезчә • росчә• хәнзочә•йапунчә• 'ойғорчә • франсозчә• 'еспанчә• 'әрәпчә• төркчә•
'еккенче база • рубутлар вә 'емперейә • базенең чэте база вә 'емперейә • база • қоролма • пулат қәл'әләр • йалеңач қойаш • сөбһедеке рубутлар • мән, машена 'адәм (кену)
тэхнека:хәлқаралеқ тур • тэлэвезур • 'элэктр • һэсаблаш машенесе • 'аләм 'айропелане • 'айрупелан • со 'асте кэмесе •
қазақ меллете • һане меллете • доңзо меллете • рос меллете • җеңзо меллете • лезо меллете • лесо меллете •муңғол меллете • мэнба меллете • манҗо меллете • тоҗйа меллете • заңзо меллете
ден:'еслам дене •хресте'ан дене • йәһоде дене • бодда дене • һенде дене • денсезлеқ • катулек дене • правуславейә дене • прутэстант дене • коңзе тәлемате • давҗйав дене
грэк 'емпэрейесе • рем 'емпэрейесе • 'әрәб 'емпэрейесе • парс 'емпэрейесе • 'урхон 'ойғор ханлеқе • 'усман 'емпэрейесе • росейә 'емпэрейесе • франсейә 'емпэрейесе • 'әнглейә 'емпэрейесе • 'еспан 'емпэрейесе • таң солалесе • соң солалесе • шәрқей җо солалесе • муңғол 'емпэрейесе • ғәрбей җо солслесе • шаң солалесе • шйа солалесе
мәмлекәт:қерғезестан • қазақестан • 'үзбәкестан • 'әзәрбәйҗан • һетай • йапунейә • чуң бретанейә • росейә • франсейә
- җоңхоа хтлқ җомһорейтенең 'тмгтк тухтам қаноне • напулэ'ун бунапарт • хойзо • җоңхоа хәлқ җомһорейете шеркәт қаноне - • 'емам 'әлғазалей • чен түмөр батор • 'элфрэд йэленек • кечек мэрән қәбрестанлеқе • 'әйсенгэру норхач • сә'едейә ханлеқе -
һайванат:'ат • 'енәк • түгә • маймон • пел • қуй • 'ет • со калесе • денузавр • 'эйеқ • шер • зерапә • 'эшәк
моса боғрахан • 'уғолчақ хан • базер 'арсланхан • белгә күл қадерхан • бөйөк қаған – 'эле 'арслан хан • солайман 'арслан хан • мәнсор 'арслан хан • 'әхмәт 'арслан қарахан • бөйөк қаған • 'әбо шоча • йөсөп қадер хан • моһәммәд туған хан • солтан сотоқ боғрахан
'элэмэнтлар дәвре җәдвеле:'алтон • көмөш • мес • түмөр • семаб • қәләй • тетан • летей • калтесей • 'уксегэн • карбун • гөңгөрт •
:меһребан сәме • һөсәйен таш • җәм йелмаз • һүрегол дулқон • пәттар солайман • 'асемгөл рэһем • қорбаннеса барат • 'әлферә 'әхмәт • 'абдосәме 'әркен • рәна меҗет • 'әземәт қорбан • хатемә 'аблемет • 'әкбәр 'слам • шерзат нор • мәвлан моһәммәт • 'абдохэлел меҗет
'оневэрсетэт:пәлсәпә • тарех • пән • хемейә • фезека • бе'улугейә • 'енжэнэрлеқ 'елме • гэ'улугейә • 'аструнумейә • 'еш • буғалтерлеқ • 'еқтесадшонаслеқ • мозека • дура • 'элэктрун 'елме
дәндан 'үйлөк харабесе • йанқер қәбрестанлеқе • чеғанлеқ 'эқен 'эғезе • рем геладе'атурлар мәйдане • зуркүт қәдемке шәһере • қәдемке торлар • қезел мең 'үйе • дәндан 'үйлөк харабесе • богот мәңгө тэше • лупнор
тәнһәрекәткалтәк туп • васкэтбул • потбул • моз туп калтеке • чуйла туп • бувлең туп • йэнек 'атлэтка • пәй туп • калтәк туп • 'улемпек йеғене • тектак туп • валебул • 'ат менеш • 'уқйа 'этеш маһарете •
хәлқ'ара пол фунде тәшкелате • 'аммебап 'аптумубел • донйа банкесе • мекрусуфет шеркете • шаңхәй һәмкарлеқ тәшкелате • макдуналд • DELL шеркете • шемалей 'атлантек 'әһде тәшкелате • йаврупа 'еттепақе •
күктат вә гүш:қуй гүше • кала гүше • ғаз • сәвзә • пәмедор • пейаз • күкмоч • пэдегән • моч • кәрәпшә • кавап • сэреқ май • сөт • тоз • шэкәр • пешлақ • һәсәл •'үрөк • зәйтон • ләңмән • нан • чуң тәхсә тухо қуромесе
'аләм бушлоқе:
чалғошонаслеқ:дотар • тәмбөр • равап • чаң • қалон • сатар • ғеҗәк • хоштар • дап • нағра • сонай • баламан • най • қувоз • моқам • пе'анену • 'ескерепка • гөдөк • 'уркэстр
'ескәндәр золқәрнәйен•солтан сотоқ боғрахан • 'ебен сена • шең ше сәй • мәһмод қәшқере • бабор • далтун • 'абдорэһем 'үткөр • лошөн • чеңгезхан • мостафа кәмал 'ататөрк • тумас 'едесун •
башқа веке төрлере